Perska Alternatywa

Prehistoria, historia, dzień dzisiejszy.

Z dużą dozą prawdopodobieństwa można twierdzić, że udomowienie kota nastąpił na Bliskim wchodzie około 3000 r. p.n.e. kiedy zmieniło się główne źródło utrzymania dla Egipcjan, z myśliwych stali się rolnikami i docenili przydatność kota do ochrony spichlerzy jak również jako pomocnika w trakcie polowań. Wiadomo iż około 1900 r. p.n.e. koty wykorzystywano na polowaniach do wypłaszania zwierzyny, a z czasem weszły do domostw i zagród. Egipcjanie tak bardzo docenili rolę kota w ich życiu, że stał się dla nich zwierzęciem świętym już około roku 1400 p.n.e.
Po śmierci kota w całym domu panowała żałoba, domownicy na znak żalu golili sobie włosy, kobiety rozdzierały szaty. Zgodnie z egipskimi zwyczajami zabalsamowane ciało kota składano w grobowcu w drewnianej trumnie a na pyszczku umieszczano drewnianą maskę. Zdarzało się, że aby zapewnić kotu pożywienie w życiu pozagrobowym umieszczano w grobowcu mumię myszy. Archeolodzy odkryli wiele takich kocich cmentarzy.
Początkowa oddawano cześć boską kotu pustynnemu (na wizerunkach pokazywano go w momencie zabijania węża który był symbolem zła) i był jedną z personifikacji bóstwa solarnego. Z biegiem czasu i procesu udomowienia kota zmienił się również jego „boski” wizerunek – z kota pustynnego na kota domowego. Uosabiały go dwie boginie Mafdet i Bastet (Bast, Pasht, Bubastis, Oubastis). Mafdet była wyobrażana jako kot lub mangusta i chroniła przed ukąszeniami węża a Bastet pod postacią lwicy, lwiogłowej kobiety a potem kobiety (za panowania XXII dynastii) z głową kota jak również siedzącej kotki, była boginią miłości, płodności i wojny. Kult kota przetrwał w Egipcie niezwykle długo i dopiero został zniesiony w 390 roku n.e. kiedy właściwie był już w samoistnym zaniku.

[link widoczny dla zalogowanych] Figurka bogini Bastet

Mimo iż jako święte zwierzę kota nie było wolno wywozić z Egiptu to podejmowano próby ich przemytu z uwagi na niezwykle wysoką cenę! I tak najprawdopodobniej około roku 1500 p.n.e. udało się wywieźć pierwsze osobniki do Palestyny i Grecji, a potem dalej do Azji i Europy.

[link widoczny dla zalogowanych] Figurka kota z jadeitu

Kot szybko opanował Bliski i Daleki Wschód. Już w najstarszym dziele literackim, chińskiej „Księdze Ody”, (około 600 r. p.n.e.) był wymieniony obok tygrysa jako wielce przydatny tępiciel myszy. W Chinach ustawienie w domu porcelanowej figurki siedzącego kota miało „odpędzać” biedę. W chińskiej oraz japońskiej medycynie wiele leków wytwarzano ze sproszkowanych kocich kości. Również w Japonii doceniono umiejętności łowieckie kotów ale ze względu na początkowo ich rzadkość i cenę były „zarezerwowane” dla arystokracji. Minęło wiele czasu by stały się popularnym zwierzęciem domowym, a dopiero w roku 1200 cesarz Japonii zarządził wypuszczenie kotów z domów „na wolność” aby uratować kraj przed plagą myszy jaka panował na wsiach. Wierzono tam iż koty przeistaczają się po śmierci w tajemnicze duchy, choć również, jak w Chinach, w ludowych wierzenia kot przynosił dobrobyt i był symbolem szczerego powitania (popularne figurki Maneki-Neko).
W Syjamie (dziś Tajlanda) zaś były otaczane, podobnie jak w Egipcie, czcią boską. Znalazły sobie także miejsce w Indiach, we wszystkich świątyniach buddyjskich, strzegąc manuskryptów przed szczurami i myszami i wraz z rozprzestrzenianiem się buddyzmu kot wędrował do nowych ziem. A Hindusi uważali że troska o każdego kota jest świętym obowiązkiem.
Również wyznawcy Allaha otaczali koty poważaniem od czasu kiedy Wielki Prorok Mahomet obciął sobie połę szaty aby nie obudzić swojej kotki Muezzi.

W Rzymie były pierwotnie chronione prawem poprzez wzgląd na swoje umiejętności łowieckie, choć zaczynano je również hodować dla przyjemności. Były opisywane w wielu dziełach Petroniusza, Pliniusza i Seneki. Kot szybko rozprzestrzenił się na całym kontynencie europejskim oraz na Wyspach Brytyjskich gdzie zawędrował wraz z Rzymianami. Początkowo był otaczany szacunkiem (kościół groził wyklęciem za zabicie kota) i kilkakrotnie ratował Europę przed plagami szczurów które wraz z różnymi wielkimi kampaniami wojennymi (Hunowie, Wojny Krzyżowe) pustoszyły zapasy zboża. Niestety ze względu na swoją płodność szybko stał się zwierzęciem pospolitym a do tego trafił do obrzędów magicznych i to spowodowało, że w 1484 roku papież Innocenty VIII wydał edykt potępiający to zwierzę i tym rozpoczął całe wieki krwawego prześladowania kota w Europie.

Niestety nie mamy wiarygodnych przekazów o udomowieniu kota na terenie obu Ameryk, wiemy jedynie, że Aztekowie prawdopodobnie trzymali wymarłą już, niestety, rasę kotów bezwłosych (być może jego niezwykle dalekim kuzynem jest bezwłosy sfinks). Kiedy dzisiejsze koty trafiły na kontynent amerykański dokładnie nie wiadomo, przywieźli je europejscy koloniści w XVI wieku. Pierwszym znanym faktem było przewiezienia kota na pokładzie żaglowca „Mayflower”. Ale tak jak wszędzie, w tym okresie, był on początkowo zwierzęciem mało uznanym. Dopiero wystawa urządzona w Madison Square Garden w roku 1895 (pierwsza w Ameryce) rozpoczęła prawdziwe zainteresowanie jego hodowlą i wystawami. Powstaje kilka organizacji , jako pierwsza - Cat Fanciers’ Associacion. W roku 1906 odłączenie się American Cat Associacion rozpoczęło proces tworzenia wielu małych organizacji co powodował utratę ich znaczenia, szczególnie międzynarodowego.

Pierwsze koty długowłose zostały sprowadzone do Europy z Turcji przez Krzyżowców w XIV wieku (prawdopodobnie w 1520 r.) ale musiało minąć bardzo wiele czasu aby znowu kot wrócił do pełnych łask. Stało się to dopiero w 1720 roku kiedy to trafił znowu na dwory możnych tego świata a Kościół stracił pozycję dominującą. Tu trzeba podkreślić rolę praprzodka naszego kota perskiego którego urodą, właśnie, zaczęły się zachwycać damy z towarzystwa.
Persy zostały sprowadzone do Europy jako koty "dworskie", oczywiście dlatego, iż swoim wyglądem odbiegały zupełnie od "wiejskich" kotów. Przez ten czas wygląd persa uległ zmianie, ale jedna cecha pozostała. Pers zawsze sprawia wrażenie bogactwa i ekskluzywności.

[link widoczny dla zalogowanych] Figurka persa starego typu.

Pierwszą na świecie Wystawę Kotów urządzono w lipcu 1871 roku w Crystal Pallace w Londynie, którą zorganizował Harrison Weir późniejszy autor jednej z pierwszych książek poświęconych kotom („Our Cats and All About Them” – „Nasze koty i wszystko nich” - 1889). W tym samym czasie powstaje pierwszy w Europie klub hodowców kota. Od tego czasu rozpoczęto jego selekcyjną hodowlę i stworzono pojęcie ras. Niestety bardzo szybko powstało wiele rywalizujących ze sobą organizacji i dopiero powstanie w 1910 roku Gowerning Council of the Cat Fanciers’ Associacion unormowało sytuację.
Pełną popularność i uznanie w społeczeństwie angielskim (a potem i w reszcie Europy) kot zdobył dopiero jak podano do publicznej wiadomości, że królowa angielska Wiktoria posiada parę niebieskich persów.

Pierwszą (prawdopodobnie) wzmianką o hodowli kotów w Polsce był artykuł M.Trybulskiego, który ukazał się w 1925 roku w dwutygodniku „Drób polski”.

Pers w Polsce.

Pierwsze polskie oficjalne programy hodowlane kotów rasy perskiej powstały w okresie międzywojennym pod patronatem „Sekcji Kotów Perskich Klubu Miłośników i Hodowców Kotów Rasowych”.
Niestety II Wojna Światowa prawie zupełnie zniweczyła ich starania. W latach 50-siątych XX wieku odbudowywaniem rasy zajęło się kilku ocalałych hodowców, m.in. Pan Stanisław Wlekliński (będący sędzią międzynarodowym).
Jednak dopiero w latach 1970-2000 dało to faktyczne efekty i nastąpił znaczny rozwój hodowli persów. Początkiem odbudowywania persów był niezwykle udany hodowlanie import (w 1973 roku z Niemiec) kocura Smoky Prince von Garmshof i kotki Thurid von Garmshof – oba kotki importowała Pani Jolanta Kotłubaj. W chwili obecnej polscy hodowcy mogą się pochwalić ponad 40 persami, które uzyskały tytuł Europa Champion oraz kilkunastoma upoważnionymi do posługiwania się prestiżowym tytułem DM - Distinguish Merit (Zasłużony Dla Rozwoju Rasy). Przykładowo należą do nich:
- kocur EC PASHASPRIDE FIRE BOLT, DM PER d - wł. Pani Zdzisława Lachowska,
- kotka CH DK* NICE TO BE BONNIE LEE, DM PER n 03 - wł. Państwo Halina i Bogdan Wiszniccy,
- kotka IC JACGULINE ASZTARTEHOF*PL, DM PER a 02 - wł. Pan Jan Knurowski,
- kotka IC FEDERICA BAGHERA WIMARE*PL, DM PER f 03 - wł. Pan Wiesław Rechowicz,
- kocur EC (FIF-e) CH (CFA) COPACATS ALEXANDER, DM PER e 03 - wł. Pani Maria Rechowicz
-
Uwaga.
Kotka aby otrzymać DM musi mieć 5 potomków, którzy posiadają udokumentowany tytuł International Champion lub International Premior.
Kocur aby otrzymać DM musi mieć 10 potomków, którzy posiadają udokumentowany tytuł International Champion lub International Premior.